Krimpen en zwellen

Onder het ‘werken’ van hout verstaan we het krimpen en zwellen van luchtdroog hout als gevolg van normale veranderingen in de relatieve vochtigheid. Wanneer het hout vanaf het vezelverzadigingspunt nog meer vocht kwijtraakt moet dit dus uit de celwanden komen, waardoor deze gaan vervormen. Het hout gaat dan krimpen. Wanneer hout beneden het vezelverzadigingspunt daarentegen vocht opneemt gaat het zwellen. De snelheid en de sterkte van deze vormveranderingen zijn afhankelijk van de houtsoort.

Bezoek showroom

Het vezelverzadigingspunt

Krimp en zwel komen in hout alleen voor beneden het vezelverzadigingspunt. Boven het vezelverzadigingspunt blijft de omvang van het stuk hout hetzelfde bij wisselende vochtgehalten. Het vezelverzadigingspunt varieert voor de verschillende houtsoorten tussen 20 en 36%.

Als gemiddelde waarde wordt vaak 27% gehanteerd. Om grote krimp te voorkomen, moet het hout worden gedroogd tot een vochtgehalte dat hetzelfde is als de gemiddelde relatieve vochtigheid van de omgeving waarin het komt te verkeren.

Frans eiken vloer van Gogh wit

Richting van krimpen en zwellen

Het krimpen en zwellen van hout vindt niet in alle richtingen van het hout in even sterke mate plaats. De krimp in de lengterichting (richting van de vezels) is in de praktijk meestal te verwaarlozen.

Loodrecht op de vezelrichting is de krimp groter, waarbij in de richting evenwijdig aan de groeiringen (tangentiale richting) het hout ongeveer tweemaal zoveel krimpt en zwelt als in de richting van de stralen (radiale richting). Deze verhouding kan voor verschillende houtsoorten zeer sterk uiteenlopen.

In het algemeen werken zwaardere houtsoorten meer dan lichtere. Het werken van het hout is verder sterk afhankelijk van groeispanningen en onregelmatigheden in het hout. Het resultaat kan zijn; kromtrekken, torsie of scheuren.

Als gevolg van het weer en de seizoenen staat hout meestal bloot aan een veranderende relatieve luchtvochtigheid en dus aan krimp en zwel. Een typisch voorbeeld is de deur die klemt in een vochtig seizoen en weer normaal functioneert in een drogere periode.

Magazine aanvragen

Houten vloerdelen en luchtvochtigheid

Wanneer je houten vloerdelen gaat leggen, dien je rekening te houden met de luchtvochtigheid van de ruimte. De ideale luchtvochtigheid ligt tussen de 45% en 65%. De luchtvochtigheid kun je afmeten met behulp van een hygrometer.

Bij het leggen van een massief houten vloer wordt er altijd rekening gehouden dat het hout blijft werken. Daarom wordt er langs de kanten altijd een ruimte overgelaten (zwelruimte) zodat de vloer zich kan aanpassen aan de luchtvochtigheid binnen de ruimte.

Wanneer de luchtvochtigheid in de ruimte waarin de massieve planken ligt te hoog wordt, kan de vloer zo extreem gaan uitzetten dat de massieve planken vloer vast tussen de muren komt te zitten met als gevolg dat de vloer bol gaat staan.

Bij een te hoge luchtvochtigheid in de ruimte dien je ervoor te zorgen dat er goed geventileerd wordt en dat de temperatuur in de ruimte waar de vloer ligt hoger is dan de temperatuur buiten. Wanneer de luchtvochtigheid in de ruimte waar de massieve houten vloer ligt te laag is kun je deze op peil houden door een luchtbevochtiger aan te schaffen.

Een kenmerk van een te lage luchtvochtigheid is dat de vloer in de werkende breedte gaat krimpen. Bij een lage luchtvochtigheid kan de vloer ook geluid maken wanneer je over de vloer loopt.

Showrooms

Veelgestelde vragen

Waarom krimpt en zwelt een houten vloer?

Hout reageert op veranderingen in vochtigheid en temperatuur. Bij hogere luchtvochtigheid zal het hout vocht opnemen en uitzetten, terwijl het bij lagere luchtvochtigheid vocht verliest en krimpt.

Hoe kan ik het krimpen en zwellen van mijn houten vloer minimaliseren? 

Het handhaven van een constante luchtvochtigheid en temperatuur in de ruimte helpt om het krimpen en zwellen te verminderen. Gebruik luchtontvochtigers of luchtbevochtigers indien nodig om de ideale vochtigheidsgraad te behouden.

Wat is de ideale luchtvochtigheid voor houten vloeren?

Over het algemeen wordt een vochtigheidsgraad tussen 50% en 70% als ideaal beschouwd voor houten vloeren. Te hoge of te lage luchtvochtigheid kan problemen veroorzaken, zoals kromtrekken, scheuren en loskomen van planken.

Wat zijn de tekenen van krimpen en zwellen in een houten vloer?

Krimpen kan resulteren in kieren tussen de planken, terwijl zwellen kan leiden tot bolling of kromming van de vloer. Ook kunnen krakende geluiden optreden wanneer de planken bewegen.

Hoe kan ik omgaan met krimpen en zwellen in mijn houten vloer?

Zorg ervoor dat de luchtvochtigheid in uw huis goed wordt geregeld. Plaats ook geen zware voorwerpen op de vloer die het krimpen kunnen belemmeren. Bij extreme gevallen van krimpen of zwellen kan het nodig zijn om een professionele vloerinstallateur te raadplegen.

Is lamelparket gevoeliger voor krimpen en zwellen dan massief houten vloeren?

Lamelparket is over het algemeen minder gevoelig voor krimpen en zwellen dan massief houten vloeren. Dit komt doordat lamelparket bestaat uit verschillende lagen hout, waarbij de toplaag meestal is gemaakt van hardhout dat minder gevoelig is voor vochtveranderingen.